Zainteresowałeś się właśnie linorytem i chcesz kupić swoje pierwsze dłutka? A może już wycinasz w linoleum, jednak nie jesteś zadowolony ze swoich dłut lub efektów pracy? Jeśli szukasz wskazówek dla początkujących, aby móc wybrać narzędzia, po które z przyjemnością będziesz sięgał, to świetnie trafiłeś! Już za moment dowiesz się, jakie to są profesjonalne dłuta do linorytu oraz jakie kształty dłut wybierają ambitni pasjonaci, aby ich odbitki zawsze prezentowały się doskonale.
Data publikacji: 23 lutego 2022 r.
Domyślam się, że to nie jest pierwszy artykuł dotyczący linorytu, który czytasz. Nie będę więc przynudzała i tłumaczyła jak zacząć linoryt, skoro już zapewne dużo wiesz o samej technice, matrycach i odbitkach. Muszę jednak podkreślić, że skoro linoryt polega na wycinaniu na powierzchni kawałka linoleum wzoru, to dłuto jest podstawowym narzędziem, jakim będziesz się posługiwać. Warto więc abyś poświęcił chwilę i lepiej je poznał.
Jak wygląda dłuto do linorytu?
Rys. 1. Wyżej – dłuto rzeźbiarskie, niżej – dłuto do linorytu
klinga – wykonana z metalu, zakończona ostrą krawędzią (ostrzem), którą wykorzystujemy do wycinania w drewnie
rękojeść – wykonana z drewna, służy do trzymania narzędzia
Każde dłuto (nie tylko to do linorytu) składa się z dwóch podstawowych elementów: rękojeści i klingi. To przede wszystkim od ich kształtu i rozmiarów zależy do czego możemy je wykorzystać.
Dłuta mogą służyć do rzeźbienia, toczenia, prac stolarskich, ciesielskich itp. Każdy rodzaj ma określone parametry i pomimo pozornego podobieństwa, prawie niemożliwe jest, aby stosować je zamiennie.
Fot. 1. Różne rodzaje dłut
Jeśli dłuta do linorytu (tzw. rylce) porównasz z innymi przedstawicielami tego gatunku, to zauważysz, że jest ono przede wszystkim krótkie. Pozwala to na pełną kontrolę podczas pracy w miękkim linoleum. Krótkie, czyli jakie? Otóż takie, które ma zarówno krótką rączkę, jak i niezbyt długą klingę. Klinga w dłucie to cienka metalowa część od rączki do samego ostrego końca.
Najbardziej poręczne jest dłuto mające rękojeść w formie grzybka. Taka rączka opiera się o wnętrze naszej dłoni, co pozwala na łatwe i wygodne prowadzenie ostrza. Natomiast klinga, powinna mieć taką długość, aby można było ją dociskać palcem podczas pracy, co zapewnia lepszą kontrolę ostrza.
Fot. 2. Rękojeść dłuta do linorytu powinna opierać się o wnętrze dłoni, a palec wskazujący powinien dociskać klingę.
Trudno precyzyjnie określić wymiary, gdyż zależy to chociażby od wielkości dłoni. Możemy jednak przyjąć, że długość całkowita dłuta powinna wynosić od 11 do 17 cm.
Czym powinny charakteryzować się profesjonalne dłuta do linorytu?
Już wiesz, że musisz wybrać odpowiedni rodzaj. To jednak nie wystarczy, aby Twoja praca była przyjemna i bezproblemowa, a efekt precyzyjny i estetyczny. Jest jeszcze jeden istotny element, na które musisz zwrócić uwagę wybierając te podstawowe narzędzia, które mają być ważnym czynnikiem Twojego sukcesu. Mam na myśli stal, z której wykonana jest część robocza.
Używam moich dłut często i równie często rozmawiam z innymi użytkownikami tych narzędzi. Doskonale wiem, co bywa zmorą rzeźbiarza, a co go najbardziej cieszy. Zastanów się teraz proszę, czy to również Twój przypadek opisuję:
„Nie cierpię ostrzenia, to dla mnie strata czasu, wolę w tym czasie rzeźbić, bo w końcu jestem rzeźbiarzem i to lubię robić najbardziej!”
„Denerwuje mnie, kiedy zaczynam czuć, że dłuto haczy materiał, nie tnie już tak, jak świeżo po ostrzeniu. Wtedy muszę wkładać więcej siły, aby popychać narzędzie, co już nieraz skończyło się poważnym skaleczeniem.”
„Oczywiście, że łatwiej jest mi naostrzyć dłuta wykonane z miękkiej stali, jednak te bardzo szybko stają się tępe. Wtedy często efekt mojej pracy jest poszarpany, niewyraźny i nieestetyczny.”
„Narzędzia z dobrej stali potrafią przetrwać do następnego pokolenia! Do dzisiaj z ogromnym wzruszeniem sięgam po dłuta mojego dziadka. To pewnie dlatego, że były dobrze wykonane i nie zużyły się z powodu częstego ostrzenia.”
Stal może mieć różny skład, jednak najprościej zwracać uwagę na jej twardość określaną w skali HRc. Im wyższa liczba stoi przy tych literach, tym dla nas lepiej. I tutaj właśnie przekonasz się, które dłuta mogą uchodzić za profesjonalne, bo tylko w ich przypadku otrzymasz informację o rodzaju i twardości stali. Dłuta miernej jakości nie mają się czym chwalić, dlatego ta informacja jest po prostu pomijana w opisie.
Profesjonalne dłuta wykonane są z twardej stali (59 HRc i więcej), co oznacza, że są wyjątkowo ostre, a to wpłynie bezpośrednio na wiele wymiarów Twojej linorytniczej pracy:
- Mniej czasu spędzisz ostrzeniu – dobra twarda stal bardzo długo utrzymuje ostrość, a czasami wymaga jedynie regularnego „przeciągania” ostrza na polerce skórzanej, co pozwala na utrzymywanie maksymalnej ostrości nawet przez długie lata!
- Zaoszczędzisz pieniądze – rzadsze ostrzenie oznacza mniej usuniętego materiału, a to znowu jest równoznaczne z wolniejszym zużywaniem się narzędzia. Dodatkowo kupując od razu dobrej jakości dłuto, unikniesz niepotrzebnych wydatków.
- Zwiększysz bezpieczeństwo – ostre dłuta tną pewnie, wymagają mniej siły, przez co praca jest łatwiejsza, a ryzyko skaleczenia niewielkie.
- Uzyskasz najlepsze efekty – ostrość idzie w parze z precyzją i gwarantuje, że będziesz mógł prezentować nawet najbardziej szczegółowe detale, a Twoja praca będzie wyjątkowo estetyczna.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak łatwo ostrzyć dłuta do linorytu, zapoznaj się z naszą obrazkową instrukcją prezentowaną w artykule pt.“Ostrzenie dłut do linorytu – jak to robić łatwo i skutecznie”
Jak wybrać najlepsze narzędzia do rycia w linoleum?
Już wiesz, że zarówno rodzaj, kształt, jak i jakość stali ma kluczowe znaczenie. Jak zatem, wśród dziesiątek byle jakich produktów, odnaleźć to najlepsze narzędzie? Jest kilka sposobów:
- przekonaj się sam – ale musisz wiedzieć, że może to trwać długo i łączyć się z wieloma nieudanymi zakupami,
- zapytaj znajomych – tutaj jednak może się okazać, że ich oczekiwania i potrzeby są zupełnie inne niż Twoje,
- poszukaj opinii profesjonalistów – to bardzo dobre źródło wiedzy, gdyż spędzają oni z takimi narzędziami wiele godzin, mają więc spore doświadczenie i jednocześnie wysokie wymagania
- poradź się ekspertów – czyli NAS, bo dłuta to nasza specjalność! Nie tylko je sprzedajemy, ale też ich używamy, a do tego znamy opinie i potrzeby setek użytkowników, zarówno tych początkujących, jak i zaawansowanych. Pomożemy Ci dobrać odpowiednie dłuto, którym będziesz mógł komfortowo i sprawnie pracować – napisz info@dluta.pl do nas lub zadzwoń 798 328 592.
- przeczytaj ciąg dalszy tego artykułu – znajdziesz tam listę konkretnych dłut, które polecają najlepsi specjaliści w tej dziedzinie.
______________________________________________________________
Dłuta jakiej firmy są najlepsze do linorytu i dlaczego?
Nie od dziś wiadomo, że to dłuta firmy PFEIL skradły serca ambitnych linorytników. Ten szwajcarski producent słynie z wysokiej klasy narzędzi do drewna, a ich narzędzia do linorytu są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych. Niewielka grzybkowa rękojeść z olejowanego drewna gruszy oraz krótka klinga ze stali o twardości 59 HRc tworzą duet doskonały!
Te dłuta są zarówno wyjątkowo wygodne, jak i niesamowicie ostre i precyzyjne. Wykonane są z doskonałej twardej stali, która jednak pozwala się całkiem łatwo ostrzyć. Nowe dłuta prawie zawsze są idealnie naostrzone przez producenta, dlatego możesz od razu rozpoczynać pracę.
Oczywiście zaraz odezwą się malkontenci, że to drogie narzędzia. Fakt, nie należą do tanich, jednak jakość musi kosztować i tutaj nie da się pójść na kompromis. Ale dobra wiadomość jest taka, że wystarczy już jedno takie dłuto, aby rozpocząć pracę przy linorycie. Zestaw 3 pozwoli na wykonanie większości projektów, a 5 dłut zadowoli nawet tych najbardziej zaawansowanych!
Które kształty dłut do linorytu wybrać na początek?
Fot. 3. Najbardziej popularne dłut do linorytu firmy PFEIL – od najwęższego do najszerszego
W Internecie łatwo znaleźć informację, że dłuta do linorytu muszą być zakończone w kształcie litery U i V i muszą być wąskie. To dość konkretna informacja, jednak niewystarczająca aby decyzja o zakupie była szybka i sprawna i nie budziła wątpliwości. Zatem, abyś mógł być pewny, że kupujesz odpowiednie dłuto, mamy dla Ciebie krótką ściągę. Oto jakie konkretnie kształty i rozmiary wybrać na początek:
- Dłuto PFEIL do linorytu, przekrój U, szer. 1 mm – nr kat. L11/1
do kreślenia linii i „rysowania” detali. Tego typu dłuto gwarantuje wyraźne wąskie linie o powtarzalnej szerokości. To najczęściej pierwszy wybór większości klientów. - Dłuto PFEIL do linorytu, przekrój V, szer. 2 mm – nr kat. L15/2
do detali oraz do zaznaczania konturów. W zależności od nacisku, możemy regulować szerokość powstającej linii, dzięki czemu uzyskujemy bardziej „dynamiczny” obraz. Ten model kupowany jest w drugiej kolejności. - Dłuto PFEIL do linorytu, przekrój U, szer. 5 mm – nr kat. L9/5
płytsze i szersze dłuto do wycinania tła, niezbędne kiedy chcemy wyciąć szybko duże ilości materiału. Wybierane jako trzecie, bardzo przyspiesza i ułatwia pracę. - Dłuto PFEIL do linorytu, przekrój U, szer. 2 mm – nr kat. L11/2
służy do kreślenia bardziej zdecydowanych linii. Idealnie dopełni powyższy zestaw. - Dłuto PFEIL do linorytu, przekrój U, szer. 0,5 mm – nr kat. L11/0,5
jeśli chcesz wycinać ekstremalnie cienkie i precyzyjne linie, najlepiej sprawdzi się w tym wypadku dłuto o szerokości pół milimetra – to najwęższe dłuto dostępne na rynku.
Podsumowując
Jeśli chcesz osiągać dobre efekty, powinieneś zwrócić szczególną uwagę na dobór odpowiednich narzędzi. Dłuto w linorycie to podstawa, jest to narzędzie, od którego najbardziej zależy efekt końcowy. Zatem jeśli linoryt to Twoja pasja, to zakup dłut marki PFEIL jest najlepszym rozwiązaniem. Potraktuj to jak inwestycję, która zwróci się pod postacią bezpieczeństwa, przyjemności, komfortu i spektakularnego efektu, który na pewno zachwyci zarówno Ciebie, jak i innych, którzy zechcą podziwiać Twoją twórczość.
Dłuto w linorycie to podstawa, jest to narzędzie, od którego najbardziej zależy efekt końcowy.
Autorka tekstu:
Agnieszka Baraniok-Lipińska
Od ponad 20 lat prowadzę sklep specjalizujący się w sprzedaży narzędzi do ręcznej pracy w drewnie. Jednak nie tylko sprzedaję te narzędzia, ale przede wszystkim sama ich używam! Choć swoim warsztacie spędzam długie godziny, gdzie rzeźbię, strugam, szlifuję, wiercę, piłuję, to nadal uważam, że jestem dopiero na początku swojej przygody z drewnem.
Dzięki tej praktyce o narzędziach wiem prawie wszystko, ale przede wszystkim rozumiem potrzeby klientów, szczególnie tych, którzy tak jak ja dopiero się uczą.
Kilka lat temu wpadłam na pomysł Samouczków Rzeźbiarskich – zestawów do samodzielnej nauki rzeźbienia i strugania drewna. W 2021 roku stworzyłam mój pierwszy autorski projekt: serię Samouczek drewniana łyżka, który podbił serca naszych klientów. Obecnie pracuję już nad kolejną serią.
Powiązane Wpisy
Ostrzenie dłut do linorytu – jak to robić łatwo i skutecznie
Czy ostrzenie dłut do linorytu może być proste? Czy możliwe jest naostrzenie niewielkich profilowych rylców [...]
Nauka linorytu, czyli linoryt dla początkujących
Łatwy, przyjemny i satysfakcjonujący – taki właśnie jest linoryt! Ta prosta technika graficzna może stać [...]
Linoryt – sztuka graficzna
Zafascynowane pracami graficzki i ilustratorki Magdaleny Leszczyniak, postanowiłyśmy zgłębić tajemnice linorytu i podzielić się z [...]